اهمیت خبرنگاریِ توسعه در استان های محروم کشور

به  گزارش پايگاه خبري تحليلي خبر لنده ، پایگاه خبری تحلیلی صبح زاگرس به نقل از حرف ناب، امروز برخی از استانهای کشور نظیر  کهگیلویه و بویراحمد به استان توسعه نیافته معروف شده است . بدون شک نقش خبرنگاری توسعه در زدودن لکه های توسعه نیافتگی در دنیای امروزی اشکار شده است از این رو لازم است به اهمیت و نقش روزنامه نگاری و خبرنگاری در رشد و توسعه این استان ها اهمیت دهیم.

   این اهمیت دادن هم بر مسوولان اینگونه  استان ها و هم جامعه فعال خبرنگاری لازم است.

  از یک طرف  شایسته است جامعه مدیریت به نقش فرایند خبرنگاری در توسعه استان واقف شود و خبرنگاران را همراه و همگام در پیشبرد توسعه قلمداد نمایند.

  افرادی که هم در عرصه خبرنگاری و روزنامه نگاری فعال هستند باید با توجه به این نقش مهم آنها، به فراگیری روشها و تکنیکهای نوین خبری ان هم با محوریت توسعه و پیشرفت مبادرت نمایند.

   واقعیتی که در استان های محروم ما امروز ه مشهود است بیانگر ان است که اولا بسیاری از مدیران به اهمیت خبرنگاری و روزنامه نگاری در توسعه استان اگاهی و بینش چندانی ندارند ودر طرف مقابل هم مجموعه خبرنگاری فعلی هم به نقش مهم خود در توسعه بی توجهند. لذا شایسته وبایسته است که هم مسوولان و هم جامعه خبرنگاری ورسا نه ای به این موضوع مهم توجه نمایند و موانع خبرنگاری توسعه را در استان خود رفع نمایند.

 خبرنگاران این بعد از حرفه رسانه یعنی خبرنگاری توسعه را جدی بگیرند و با فراگیری فنون لازم در این مسیر قدم بردارند و سوی دیگر مدیریت استان نیز با اغوش باز پذیرای خبرنگاران توسعه در جهت رشد و بالندگی منطقه  باشند. 

   در مطلبی که به همین منظور تهیه کرده ام به تعریف خبرنگاری توسعه ویژگیها و وظیفه خبرنگاران توسعه . و دیگر مطالب مرتبط  پرداخته ام که امیدوارم مفید باشد.       

تعریف و ویژگی های اخبار توسعه

ارایه یک تعریف خاص در مورد روزنامه نگاری توسعه آسان نیست اما مسلما منظور از این نوع روزنامه نگاری ، اخباری که از سوی ماموران دستگاه های روابط عمومی تهیه می شود و به اخبار مثبت معروف می باشد، نیست.

در روزنامه نگاری توسعه باید طرح های مربوط به توسعه را از لحاظ تامین نیازهای ملی و محلی، تفاوت های موجود بین آنچه طرح ریزی شده و آنچه اجرا شده است و تفاوت دیدگاه اولیه دولت راجع به آثار این طرح ها در زندگی مردم و نتایج نهایی بدست آمده از آن ها ، مورد بررسی انتقادی قرار می دهد و دقیقا ارزیابی شود.

نکته دیگر اینکه در روزنامه نگاری برای توسعه ، تمام توجه به رویدادهای تازه و آنچه در یک زمان معین و یک روز خاص اتفاق افتاده است ، معطوف نمی شود بلکه آنچه در طول یک دوره نسبتا طولانی پدید آمده است، مورد نظر واقع می شود.در واقع این روزنامه نگاری ، به گزارشگری فراگردها بیش از رویدادها اهمیت می دهد.

ویلبر شرام و اروین اتوود در کتاب جریان خبر در جهان سوم: بررسی اسیا در تعریف اخبار توسعه می نویسند:" ... مطالب مربوط به رشد و پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی به صورتی که از طریق کوشش و برنامه ریزی انسانی انجام گرفته باشد. مفهوم کلیدی عمدی بودن کوشش هاست. اخبار توسعه اقتصادی و اجتماعی شامل مطالبی است که کوشش دولت، سازمان های خصوصی، گروه و افراد را در بهبود وضع موجود نشان دهد. "

و بالاخره اخبار توسعه با اخبار تهییج کننده و آنچه به طور سریع گزارش می شود ،تفاوت دارد. بسیاری بر این باورند که انتشار مطالبی در باره نرخ بیسوادی یا باسوادی در کشور، خبر توسعه نیست ولی تاسیس یک مرکز آموزش برای مبارزه با بیسوادی ، خبر توسعه است

ویژگی اصلی خبرهای توسعه

1-  بررسی سوابق قبلی یک فراگرد توسعه اقتصادی

2-  توجه به آثار و نتایج آینده آن طرح توسعه

3-  مداومت و مدت زمان فراگرد

روش تنظیم اخبار توسعه:گزارش خبری تحقیقی

به نظر ناریندرآگاروالا روزنامه نگار هندی و مسئول قبلی ارتباطات در برنامه توسعه ملل متحد در اسیا و اقیانوسیه- اخبار توسعه از لحاظ طرز تهیه و تنظیم با اخبار عادی تفاوت ندارد اما کوشش ها و فعالیت های توسعه بخش به خاطر طبیعت خاص آن ها و ضرورت توجه به فراگرد آنها ، به صورت گزارش های خبری تحقیقی ارایه می شود.هر چند می توان شکل های گوناگون خبری را استفاده کرد.

ابزارهای اصلی روزنامه نگاری توسعه مقاله، یادداشت، گزارش، مصاحبه، طنز و عکس است. البته به نظر برخی کارشناسان سافت نیوز هم فرصتی برای روزنامه نگاری توسعه است.

وظیفه خبرنگاران توسعه

1- به کار بردن حداکثر تجربه و مهارت و تلاش برای گزارش فراگردهای توسعه

2- بیان پر جاذبه دگرگونی های توسعه آمیز

3-  انسانی تر کردن گزارش های داخلی و جهانی

4- انتقاد سازنده بدون غرض ورزی و همراهی با طرحهای توسعه دولت

اصول عمده روزنامه نگاری توسعه

1. کمک مطبوعات به اجرای هدف های توسعه

2. استفاده از رسانه ها برای حفظ هویت فرهنگی

3. استفاده از مشارکت عمومی و خلق پیام

4. درهم آمیختن آزادی با مسئولیت ازسوی پیام آفرینان

5. آزادی براساس اولویتهای اقتصادی و نیازهای توسعه

6. اولویت برای زبان و فرهنگ ملی

7. اولویت برای انتشار اطلاعات مربوط به کشورهای درحال توسعه

8. مداخله و یا محدودکردن رسانه ها از سوی دولت به نفع هدف های توسعه

9. کنترل غیرمستقیم از طریق سوبسید و شیوه های دیگر

10. نفی استبداد داخلی

در الگوی خبری غرب توجه به آنی بودن رویدادها و انتقال سریع و لحظه به لحظه آنها ضروری است.و آزادی مطبوعات هم جنبه اساسی دارد.

ضوابط انتخاب و انتشار اخبار در روزنامه نگاری توسعه

به عقیده آلسینو لویی داکوستا مدیر مجله آفریقای جدید در شهر داکار ، پایتخت سنگال ارزش های خبری جهان سوم و به ویژه آفریقا به شرح زیر است :

1- خودداری از پخش نادرست اخبار

2-  پیشگیری از ایجاد ناکامی ها

3- عدم تاکید بر اختلاف ها و کینه های ملی و مذهبی و نژادی در رسانه ها پیشگیری از ایجاد ناکامی ها

3- عدم تاکید بر اختلاف ها و کینه های ملی و مذهبی و نژادی در رسانه ها

4- رعایت عینی گرایی و در نظر گرفتن شرایط و اوضاع وقوع رویدادها

5- توجه به کوشش های مربوط به توسعه و پیشرفت ملل آفریقا

6-  ارج نهادن به همکاری دولت های آفریقایی

7- تقویت و تربیت اموزش های تخصصی روزنامه نگاران آفریقایی

ضوابط انتخاب و انتشار اخبار از نظر متخصصان جهان سومی

از نظر یحیی ابوبکر ، متخصص ارتباطی عرب

1-  تکیه بر ارزش های سنتی

2-  ارزش های مذهبی

3-  ایدئولوژی های سیاسی و اختلاف اعراب و اسرائیل

و از نظر پران چوپرا ، عضو بنیاد مطبوعات آسیا

1- توجه به تحولات اقتصادی و به ویژه کشاورزی جنوب و جنوب شرقی آسیا

2- عدم توجه افراطی به اخبار سیاسی

3- عدم پیروی از معیارهای غربی

و به عقیده فرناندو ریس ماتا، روزنامه نگار آمریکای لاتین

1- ارایه نکردن اخبار منفی

2- تاکید نکردن بر سرگرمی و جنبه هاای سطحی رویدادها در روزنامه ها

3- پیروی نکردن از روزنامه نگاری هیجان انگیز آمریکا

ضوابط انتخاب و انتشار اخبار از نظر متخصصان جهان سومی

از نظر یحیی ابوبکر ، متخصص ارتباطی عرب

1- تکیه بر ارزش های سنتی

2-ارزش های مذهبی

3- ایدئولوژی های سیاسی و اختلاف اعراب و اسرائیل

و از نظر پران چوپرا ، عضو بنیاد مطبوعات آسیا

1- توجه به تحولات اقتصادی و به ویژه کشاورزی جنوب و جنوب شرقی آسیا

2- عدم توجه افراطی به اخبار سیاسی

3- عدم پیروی از معیارهای غربی

و به عقیده فرناندو ریس ماتا، روزنامه نگار آمریکای لاتین

1- ارایه نکردن اخبار منفی

2- تاکید نکردن بر سرگرمی و جنبه هاای سطحی رویدادها در روزنامه ها

3- پیروی نکردن از روزنامه نگاری هیجان انگیز آمریکا

اعتراض رهبران و اندیشمندان به الگوهای خبری غربی

رهبران و اندیشمندان انتقادنگر جهان سوم بر ضرورت انتخاب ارزش ها و معیارهای خبری مستقل تکیه کرده اند:

کارلوس آندرس پرز (رئیس جمهور سابق ونزوئلا)، کنت کائوندا(رئیس جمهوری زامبیا ) و ناریندر آگاروالا، روزنامه نگار معاصر هندی و مشهورترین مدافع روزنامه نگاری مستقل و توسعه در جهان سوم بر ارزش های خبری خاصی تاکید کرده اند.

آندرس پرز می گوید: مبارزات، کوشش ها و خواست های ما برای استقرار یک نظم بین المللی عادلانه نادیده گرفته می شود و خبرهایی می دهند که تصویر ملل ما را خدشه دار می کند.

کنت کائوندا بر حفظ استقلال ملی و توسعه و پیشرفت اجتماعی تاکید می کند و اینکه وسایل ارتباط جمعی باید طبیعت جوامع ما را منعکس کنند.

ناریندر آگاروالا به بی توجهی روزنامه نگاری غربی به واقعیت ها و منافع و مصلح ممالک در حال توسعه اعتراض می کند و می گوید : خبرنگاران اروپایی و آمریکایی به تهیه و عرضه اخبار هیجان انگیز یا اخبار آخرین لحظه از صحنه رویدادهای تکان دهنده و جنجال برانگیز و عجیب کشورهای جهان سوم مثل سوانح بزرگ طبیعی ، قطحی ها ، فسادهای سیاسی و شورش ها می پردازند. و به خبرهای بی سرو صدا یا اخبار توسعه (soft or Development ) درباره دگرگونی های مثبت این کشورها بی توجهی می کنند.

به طور مثال تصادف یک اتوبوس در کشور کنیا و مرگ 10 نفر از سوی خبرگزاری های جهانی پوشش داده می شود اما به ایجاد شبکه آب سالم برای مردم مالاوی و بهره مند شدن ده ها هزار روستایی از آن اعتنایی نمی شود.

مهمترین وظایف این نوع روزنامه نگاری در این دوره:

1- توجه به ضرورت ها و مقتضیات توسعه

2- پشتیبانی از سیاست ملی حکومتی و خودداری از انتقاد سیاسی

3- تاکید بر انتشار اخبار فعالیت های مثبت مملکتی

4- جلب حمایت عمومی در جهت پیشرفت برنامه های توسعه ملی

چند سال پس از تاسیس بنیاد مطبوعات آسیا براثر سوء استفاده نظامهای دیکتاتوری از جاذبه ظاهری روزنامه نگاری توسعه به کار رفتن این واژه هم مورد انتقاد قرار گرفت به طوریکه در کشور فیلیپین زادگاه این روزنامه نگاری واژه دیگری را جانشین آن کردند.

در سال 1973 در دانشگاه فیلیپین در لوس بانوس از شهرهای این کشور ،دپارتمان ارتباط برای توسعه تاسیس شد و این دپارتمان در مفهوم روزنامه نگاری برای توسعه تجدید نظر کرد و به جای آن مفهوم ارتباط در پشتیبانی توسعه را که در آن وسایل ارتباط جمعی تنها به عنوان ابزار های توسعه شناخته می شوند ،به کار گرفت.

خانم نوراکو ابرال نخستین مدیر این دپارتمان در آن زمان در توجیه هدف ملی برنامه های آموزشی ،از ضرورت پیشبرد سیاست ملی اقتصادی ،نجات مردم از فقر مالی، تامین برابری اجتماعی وسیعتر و به کار گرفتن تمام امکانات بالقوه انسانی برای نیل به این هدف سخن می گفت.اما در عمل همراه با اجرای این نظام ارتباطی روزنامه نگاران فیلیپینی از حق هر گونه انتقاد از حکومت فردیناند مارکوس رئیس جمهوری قدرت طلب وقت محروم شدند و وسایل ارتباط جمعی توسعه خواه این کشور نیز مانند بسیاری از ممالک وابسته جهان سوم در خدمت سیاست های سلطه گر باقی ماند.

با تمام احوال کاربرد واژه روزنامه نگاری برای توسعه از بین نرفت و در بسیاری از کشورهای جهان سوم این واژه بدون توجه به ریشه های غربی سلطه آمیز آن، برای معرفی مساعی تازه متخصصان و محققان ارتباطی در جهت دستیابی به یک روزنامه نگاری مستقل به کار گرفته شد.

انتهای پیام/م